|
Dünyadaki Kurumsal Yönetim İlkelerinin Karşılaştırılması ve Analizi
21. yüzyılda şirketler dünyanın en güçlü kuruluşları haline gelmişlerdir. Ülkeler, şirketler ve ilgili tüm kuruluşlar, kendileri için en doğru ve en iyi yönetim biçimini aramaya başlamışlardır. Başta ABD ve Avrupa ülkeleri olmak üzere, bütün dünyada kurumsal yönetim kodları, ilkeleri veya kuralları yayımlamışlardır. Dünya genelinde yapılan toplantılar, seminerler ve ilkeler sonucunda her ülke için geçerli tek bir kurumsal yönetim modelinin olamayacağı ortaya konmuştur. Buna göre, her ülkenin oluşturduğu model, ülkeye özgü kültürel koşullarından, sermaye piyasası kanunundan, şirketler hukukundan, rekabet kanunundan, icra iflas hukuku gibi kanunlardan etkilenmektedir. Bununla birlikte, genel kabul gören tüm uluslararası kurumsal yönetim yaklaşımlarında eşitlik, şeffaflık, hesap verebilirlik ve sorumluluk kavramları ortak olarak karşımıza çıkmaktadır. Kurumsal yönetim sürekli gelişen bir hedeftir ve her şirket için uygulanan tek bir model bulunmamaktadır. Bu sebeple, dünya genelindeki iyi uygulamalar kıyaslanarak şirket için en uygun olanı karşılaştırmalı olarak belirlenmelidir. CGS Center, - Farklı ülkelerin kurumsal yönetim ikeleri kıyaslamakta ve farklılıkları ele almakta,
- Dünya genelindeki iyi uygulama örneklerini araştırıp, ülke koşullarını da dikkate alarak şirket için en uygun olan kurumsal yönetim yaklaşımını belirlemekte,
- Belirlenen yaklaşımın şirket için uygulanabilirliğini araştırmaktadır.
Yönetim Kurulu ve Üst Yönetim Yapılanması
Yönetim Kurulu’na İşlerlik Kazandırılması
Şirketler, hedefledikleri büyüme oranlarına ulaşmalarını sağlayacak adımları atmak ve yeniden yapılanma faaliyetlerini gerçekleştirmek için kurumsallaşma, kurumsal yönetim ilke ve uygulamalarına ağırlık vermelidirler. Bu sayede hedeflerine ulaşabilecek ve ulaştıkları büyüme oranlarını sürdürülebileceklerdir. Yönetim kurulu ve pay sahipleri ile şirket üst düzey yönetimi arasındaki ilişkileri düzenleyen bir sistem olan kurumsal yönetimin benimsenmesi ve iyi uygulanabilmesi için en büyük sorumluluk yönetim kurullarında bulunmaktadır. Ayrıca, yönetim kurulu üyelerinin beceri, yetenek, ve deneyim seviyeleri de şirketin verimliliğini ve başarısını önemli ölçüde tayin edecektir. Bunun içinde güçlü etkin ve profesyonel bir yönetim kurulu anlayışı benimsenmelidir. CGS Center, güçlü, etkin ve profesyonel yönetim kurulu yaklaşımından hareketle, şirketlerde; - Departmanların birbirleri ile ilişkilerinde koordinasyon halinde çalışmalarını temin etme,
- Çalışanların sadece tek tek bağlı bulundukları yönetim kurulu üyesine değil, yönetim kurulunun tamamına hesap verebilirliklerini sağlama,
- Şirket yatırım kararlarının ve kurumsal risk yönetimini içeren diğer bütün kararların hızlı, ancak gerekli bütün finansal bilgilerin sağlanıp va pazar araştırmalarının yapılıp yönetim kurulunu oluşturan bütün üyelerin katılımıyla alınmasını sağlama,
- Alınan kararların uygulanmasında şirket içinde iç denetim/ iç kontrol sisteminin oturtulmasını ve işlemesini temin etme,
- Şirketin mali durumunun şirket yönetim kurulunda bütün üyelerin katılımıyla gözden geçirilmesini sağlama,
- Şirketin üretim ve kalite politikalarının yönetim kurulunun gözetiminde yürütülmesini sağlama,
- Şirket yönetim kurulunun 6102 sayılı yeni TTK çerçevesinde, azami özenle hareket etmesini sağlama,
faaliyetlerini temel alarak şirketlere yol gösterici olmaktadır.
Yönetim Kurulu’nun Oluşturulması, İşletilmesi ve Yönetim Kurulu Toplantılarının Düzenlenmesi
Yönetim kurulu bir şirketin yönetim ve temsil organı olması sebebiyle, şirket değerinin maksimizasyonu için çalışmalıdır. Şirket değeri maksimizasyonundan hareket edildiğinde, şirketlerdeki en önemli sorumluluğun yönetim kuruluna ait olduğu görülmektedir. Bu yüzden yönetim kurulu üyeleri; şirketlerin icra kurullarında görev yapmış, risk yönetimi konusunda tecrübeli, objektif, hızlı ve doğru karar alabilen, sektör hakkında bilgili, şirketin vizyon ve misyonunu benimsemiş, sürdürülebilir performans sergileyen, bilgi ve birikimlerini aktarabilecek ve en önemlisi iletişim yeteneğine sahip kişilerden oluşturulmalıdır. Ayrıca şirketin faaliyetlerini ve sonuçlarını iyi tahlil edebilecek mali durumlarını kontrol edebilecek finans bilgisi ve tecrübesine sahip olmaları da aranan özellikler arasındadır. CGS Center, Entegre Kurumsallaşma-Kurumsal Yönetim kapsamında, yönetim kurulunun oluşturulmasıyla birlikte, görev ve sorumluluklarını en verimli şekilde yerine getirmesi amacıyla, gündemli, düzenli ve aylık raporların geldiği yönetim kurulu toplantılarının düzenlenmesi ve Yönetim Kurulu’nun işlerlik kazandırılması yönünde çalışmalarda bulunmaktadır. Böylelikle, işleyen ve düzenli olarak gerçekleştirilen yönetim kurulları, şirket içinde aksayan, yanlış yapılan veya yapılamayan, çatışma konusu olan maddi veya manevi zarara yol açan uygulamaları tespit edebilecek ve bu sorunların nerelerden kaynaklandığını saptayacak, sorunların çözümü için atılması gereken adımları ve alınması gereken önlemleri karara bağlayabilmektedir. 
Yönetim Kurulu/ Üst Yönetim Organlarının Oluşturulması ve İşletilmesi
Şirketlerin paydaşlarına doğru ve zamanında bilgi verebilmesi, sektör gözetmeksizin yönetim kurullarının en önemli görevleri arasındadır. Diğer bir ifade ile yönetim kurulları, şirketlerin hesap verebilirliğini temin etmek durumundadır. Bu temelde, yönetim kurulu etkin bir şekilde gözetim fonksiyonunu yerine getirmek zorundadır. Yönetim kurulu yalnızca, günlük icraatlarla meşgul olmayarak, şirket menfaatlerini koruyup, çıkar sahiplerine şirketin düzgün bir şekilde yönetildiğini temin etmesi gerekmektedir. Bu yüzden, yönetim kurulları gözetim fonksiyonunu yerine getirirken risk komitesi, muhasebe-finans komitesi, strateji komitesi gibi bir takım ek yönetim organlarına ihtiyaç duymaktadır. Bu komitelerin varlığı, - Şirket içerisinde gerçekleştirilen faaliyetlerin koordinasyonunu daha iyi sağlamaktadır.
- Faaliyetleri yerine getiren kişilerin karara katılımını sağlamaktadır.
- Aynı kişilerde toplanan yetkiler birleştirilerek, ortak çalışma kültürü ve yetki güçlendirilmesi oluşturulmaktadır.
- İç denetim ve iç kontrol açısından faaliyetler mercek altına yatırılarak zaafiyetler ve boşluklar ortaya çıkarılmaktadır.
- Ortaya çıkan zaafiyetleri ve boşlukları düzeltici çalışmalar yürütülmesini temin etmektedir.
Ayrıca, bu komitelerde yer alan üyeler daha yakın bir iletişime girerek, birbirlerinin fikirlerini kolayca değerlendirip anlayabilme şansını yakalamaktadırlar. Farklı bilgi düzeyine sahip ve farklı uzmanlık alanlarından gelen üyelerin bakış açılarını barındıracağından dolayı hedef ve politikaların saptanması ve uygulanmasında da kolaylık sağlayabilmektedir. Ancak, bu avantajları sağlayabilmesi için sözkonusu komitelere ait işleyiş esaslarının düzgün ve doğru olarak kaleme alınması, komitelere gelmesi gereken raporların ve bu raporların formatlarının belirlenmesi ve en önemlisi sözkonusu komitelerin işlerliğinin temin edilmesi gerekmektedir. CGS Center, şirket bünyesinde kurulması faydalı olacak risk komitesi, muhasebe-finans komitesi, strateji komitesi gibi ek yönetim organlarının oluşturulması ve işleyiş esaslarıın belirlenmesi hizmetini sunmaktadır.
Yönetim Kurulu Etkinlik Değerlendirmesi
Yönetim kurulunun etkinlik ve verimliliği şirketin kurumsal stratejilerinin, şirket bünyesinde uygulanmasında ve iş performansının artırılmasında en önemli unsurlardan biridir. Etkin yönetim kurulu, değer yaratır. Yönetim kurulunun kendi etkinlik ve verimliliğini düzenli olarak ölçmesi önem arzetmektedir. Yönetim kurulu üyelerinin aldıkları kararları ve verimliliklerini ölçmeleri sadece prosedür olarak yapılmak yerine, şirketin tamamına değer katacak ve verimliliği artıracak yönde olmalıdır. CGS Center, kullandığı araçlarla yönetim kurulunun verimliliğinin en doğru ve tarafsız şekilde ölçülmesi ve sonuçlarının hayata geçirilmesi konusunda destek hizmeti sağlar.
Yönetim Kurulunun/Üyelerinin Yetkinliklerinin Geliştirilmesi
Yönetim kurulu üyelerinin risk yönetimi ve iç kontrol başta olmak üzere, kurumsal yönetim temelinde bilgi ve yetkinliklerinin artırılması, yönetim kurulunun etkinlik ve verimliliğinin artırılmasında en önemli konulardandır. Ülkemizdeki KOBİ’lerin büyük çoğunluğunun aile işletmesi olduğu ve yönetim kurulu kültürünün yeni yerleşmekte olan bir kavram olduğu düşünüldüğünde, yönetim kurulunun genellikle aile üyelerinden oluştuğunu söylemek yanlış olmayacaktır. Bu üyelerin, şirketin bütünüyle ilgili daha sağlıklı karar alabilmesi yetkinliklerinin geliştirilmesiyle doğrudan ilişkilidir. CGS Center, yönetim kurulu kültürünün oturtulması sırasında yönetim kurulu üyelerinin yetkinliklerini artırıcı destek faaliyetleri sunmaktadır. Bu doğrultuda, yönetim kurulu üyelerine özel kurumsal yönetim, hukuk ve finans başlıklarında amaç odaklı eğitimler ve uygulamalar ele alınmaktadır.
Strateji Geliştirme Çalışmaları
İç Kontrol ve Kurumsal Risk Yönetimi Destek Çalışmaları
İç Denetim
Uluslararası İç Denetim Enstitüsü iç denetimi şu şekilde tanımlamaktadır: “İç denetim; bir kuruluşun faaliyetlerine değer katmak ve bunları geliştirmek amacıyla tasarlanmış bağımsız, nesnel güvence sağlama ve danışmanlık faaliyetidir. İç denetim; risk yönetimi, kontrol ve yönetim süreçlerinin etkinliğini, sistematik ve disiplinli bir yaklaşımla değerlendirip geliştirerek kurumun hedeflerine ulaşmasına yardımcı olur.” İç denetim faaliyetlerinin hedefi, her türlü riski bulmak ve ortadan kaldırmaktır. Başka bir ifade ile iç denetim, işletme içerisinde faaliyetlerin önceden belirlenen standartlara, politikalara ve hedeflere uygun bir şekilde yerine getirilip getirilmediğini kontrol eden bir birimdir. Günümüzde ise iç denetim bireye ve hataya dayalı yaklaşımdan, organizasyona, sürece ve sisteme odaklı bir yaklaşıma dönüşmektedir. Diğer bir ifadeyle işin doğru yapılıp yapılmadığı yerine doğru işin yapılıp yapılmadığını irdeleyen bir yaklaşım gündemdedir. Bu amaç doğrultusunda; CGS Center şirketlerin etkin iç denetim sisteminin oluşturulmasına katkıda bulunarak, iç denetim yönetmeliğinin hazırlanmasında yardımcı olmaktadır. İç denetim yönetmeliğinin hazırlanması sırasında yönetim kurulu ile işbirliği içerisine girilerek yönetim kuruluna tüm raporların doğru ve eksiksiz bir şekilde sunulması sağlanmaktadır.
İç Kontrol
İç kontrol, işletmelerin yönetim kurulu, yönetimi ve çalışanları tarafından koyulan hedeflerin başarıya ulaşmasını desteklemek için oluşturulmuş bir süreçtir. Süreçler: - Operasyonların düzenli, ekonomik, etkin ve etkili olması,
- Yasa ve yönetmeliklere uyulması,
- Güvenilir verilerin derlenip, uygun raporların hazırlanmasıdır.
Bu süreçlere bağlı olarak iç kontrol sisteminin oluşturulmasında bazı bileşenlerin varlığından bahsedebilmek mümkündür. İç kontrol ile ilgili uluslararası kabul görmüş olan COSO modeline göre, operasyonel etkinlik ve verimlilik, güvenilir mali raporlama ve mevzuata uygunluğun sağlanması için, iç kontrollerin beş temel bileşene göre yapılanması öngörülmüştür. Bu bileşenler ve bileşenlerin işlevselliğine yönelik bazı anket çalışmaları yapılabilmektedir.
Kurumsal Risk Yönetimi
Kurumsal risk yönetiminin uygulanma amacı: - Geleneksel risk yönetimi yöntemlerinin büyük kayıplara engel olamaması ve kendilerinden bekleneni karşılayamamasıdır.
- Geleneksel risk yönetimi bölümler içinde uygulanarak sadece o bölümün karşılaşacağı riskleri bertaraf etme amacıyla hareket ettiğinden, bir bölümdeki risk yönetimi çok iyi işlerken kurumun diğer bölümleri bu konuda başarısız olabilmektedir.
Ancak; - Kurumsal risk yönetiminin amacı riskleri azaltmaktan çok onları yönetmektir. Yönetim için strateji oluşturmaya önem verir. Oluşturduğu stratejiler kurumun en üst kademelerinden başlar ve en küçük göreve kadar iner.
- Böylece hedeflere ulaşmaya çalışırken karşılaşılacak belirsizlikleri değerlendirmek, kabul etmek ve yönetmek için daha etkili süreci kurumun genel yapısına yerleştirmiş olur.
Kurumsal risk yönetiminde, yönetim kurulunun sorumluluğu, genel müdür, birim/ departman yönetimlerinin sorumluluğu, çalışanların sorumluluğu, iç denetim departmanının sorumluluğu, risk yönetim bölümünün sorumluluğu büyük önem arzettiği için netleştirilmektedir. Bu çerçevede, CGS Center kurumun karşılaşabileceği potansiyel riskleri analiz ederek önceliklerindirilmesine ve çözüm yolları bulunmasına destek sağlar.
Yeniden Yapılandırma – Re-engineering
İşletmelerde büyüme yolunda, bazen şirket içinde finansal, operasyonel ve stratejik açıdan yeniden yapılanma gereği doğar. - Finansal açıdan, varlıklarını ve sermayesini yeniden değerlendirir,
- Operasyonel açıdan satışlarını, kar marjını ve maliyetlerini mercek altına yatırır,
- Stratejik açıdan, insan kaynakları politikasını, iç süreçlerini, ürün gamını piyasadaki rekabetçi pozisyonunu inceler ve buradan elde edilen sonuçlar doğrultusunda belli bir plan dahilinde yeniden yapılanmaya gider.
İşletme örneğin mevcut üretim modelinden, yalın üretime geçer, içeride yapılan bazı üretimleri outsource eder. Kısa vadeli borçlarını uzun vadeli çevirir veya yeniden yapılandırır. Zor durumda ise kriz yönetimi uygulanır. Kredi ile finansman modelinden, özkaynak ile finansman modeline geçer ve bir finansal ortak arayışı içine girer. Satış ve pazarlama politikalarını değiştirir. Yeniden yapılanmada amaç, şirketin sürdürebilirliğini sağlamak ve değerini arttırmaktır. CGS Center, finansal, operasyonel ve stratejik açıdan yeniden yapılanma gereği doğan şirketlere, süreçlerini inceler, yönetim kurulu ile birlikte stratejilerini masaya yatırır, kurumsal çözümler üretir, modeller geliştirir.
|
|
|
|
|